Rùa Sa nhân (Cuora mouhotii) là một trong những loài Rùa quý hiếm của Vườn Quốc Gia Cúc Phương. Rùa sa nhân là loài Nguy cấp (EN) được liệt kê trong sách đỏ IUCN 2012. Hiện nay số lượng cá thể rùa Sa nhân tồn tại ngoài môi trường tự nhiên còn rất ít. Vì vậy trong những năm qua với nỗ lực cứu hộ và bảo tồn các loài Rùa cạn của Chương trình bảo tồn Rùa Cúc Phương đã đóng góp một phần quan trọng trong công tác bảo tồn các loài động vật quý hiếm của Việt Nam. Trong năm 2012, Chương trình đã cho ấp sinh sản thành công 7 cá thể rùa Sa nhân vào ngày 12 tháng 9. Đây là kết quả sinh sản trong điều kiện nuôi nhốt thành công nhất từ trước tới nay mà Chương trình bảo tồn Rùa đã đạt được.

Ngày 19 tháng 10 năm 2012, Chương trình bảo tồn rùa Cúc Phương đã tiếp nhận hai cá thể của loài Rùa sa nhân (Cuora mouhotii) và một cá thể của loài Rùa hộp trán vàng miền Bắc (Cuora galbinifrons) từ Hạt kiểm lâm Hương Sơn - Chi cục kiểm lâm Hà Tĩnh. Đây là hai loài rùa quý hiếm của Việt Nam. Đặc biệt là loài Rùa hộp trán vàng miền Bắc là loài có nguy cơ bị tuyệt chủng (EN) trong sách đỏ Việt Nam và được liệt kê ở mục IIB của Nghị định số 32/2006/NĐ-CP về quản lý thực vật, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.

Cả ba cá thể rùa trên đều trong tình trạng sụt cân, phản ứng yếu. Riêng cá thể Rùa hộp trán vàng miền Bắc có một chân sau bị hoại tử (có thể do bị mắc bẫy). Các nhân viên của Chương trình bảo tồn rùa đang khẩn trương chữa trị và chăm sóc đặc biệt với các cá thể rùa mới tiếp nhận này.

Trong khuôn khổ dự án “Bảo tồn đa dạng sinh học Vườn Quốc Gia Cúc Phương” do Quỹ bảo tồn rừng đặc dụng Việt Nam (VCF) tài trợ, VQG Cúc Phương phối hợp cùng các chuyên gia thực vật của Trường đại học Lâm nghiệp đang tiến hành điều tra đánh giá hiện trạng quần thể một số loài thực vật quý hiếm và nguy cấp như: Gù hương (Cinnamomum balansae), Lan hài lông (Paphiopedilum hirsutissimum), Lan hài đốm (Paphiopedilum concolor), Tuế Hòa Bình (Cycas hoabinhensis), Tuế đất (Cycas dolichophylla), vv…

Trong quá trình điều tra, đánh giá, nhóm đã phát hiện được một số quần thể các loài: Lan hài lông (Paphiopedilum hirsutissimum), Lan hài đốm (Paphiopedilum concolor) hiện đang phân bố trong Vườn. Từ kết quả nghiên cứu này Vườn đã xây dựng được bản đồ phân bố, số lượng cũng như tình trạng hiện tại của chúng phục vụ công tác bảo tồn ở VQG Cúc Phương được hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Trong 4 ngày từ ngày 16 đến ngày 20 tháng 9 năm 2012, Chương trình bảo tồn Rùa Cúc Phương phối hợp với Chương trình thú ăn thịt nhỏ, Chương trình bảo tồn các loài linh trưởng nguy cấp và Trung tâm cứu hộ bảo tồn động thực vật hoang dã quý hiếm đã tiến hành tập huấn cho hai cán bộ Kiểm Lâm tỉnh Quảng Trị về kỹ năng nhận dạng các loài rùa cạn và rùa nước ngọt, sinh thái các loài rùa của Việt Nam. Trong đợt tập huấn này, học viên cũng được cung cấp thêm kĩ năng cơ bản về việc cứu hộ ban đầu các loài Rùa, thú ăn thịt nhỏ, linh trưởng sau khi bị tịch thu, cách chăm sóc và chữa trị đối với các cá thể bị thương, phục hồi sức khỏe cho chúng trước khi tái thả hoặc chuyển giao cho các trung tâm cứu hộ bảo tồn.

Sau khóa tập huấn ngắn hạn trên, 2 cán bộ kiểm lâm Quảng trị sẽ củng cố và nâng cao được trình độ chuyên môn về kĩ năng nhận dạng các loài Rùa, thú ăn thịt nhỏ, linh trưởng phục vụ công tác bảo vệ các loài động vật hoang dã đang bị đe dọa của Việt Nam.